Kritik Dönem

Kritik Dönem: İlgili davranışın kazanılması gereken, kazanılmadığında telafisi çok zor olan gelişim dönemidir.

·         Kritik dönem organizmanın çevrenin etkilerine en duyarlı olduğu zaman dönemlerini ifade eder.

·         Kritik dönemde en can alıcı nokta ZAMANLAMADIR.

·         Her davranışın bireylerce kazanılması gereken dönemleri bulunur. Eğer bu davranışlar ilgili oldukları dönemde kazanılmazlarsa sonraki dönemlerde kazanılmalarında güçlükler görülür.

·         Ağaç yaşken eğilir atasözü kritik dönem kavramına vurgu yapmaktadır.

    Bu dönemlerde organizma çevre etkilerine karşı daha duyarlı ve açıktır. Bu açıklık ve duyarlık dönemlerinde çevre etkilerinin nitelikleri gelişimi olumlu ya da olumsuz etkileyebilir. Bu dönemde çevre etkileri olumlu ise gelişimi destekler olumsuz ise gelişimi olumsuz yönde etkiler. Anne karnında bir çocuğun sinir sisteminin oluştuğu bir dönemde annenin aldığı bazı ilaçlar bu dönem için olumsuz bir çevre etkisi yaratabilir.

   Kritik dönem kavramı can alıcı bir önem arz ettiğinden anne ve babalara derin sorumluluklar yüklemektedir. Birey x davranışını kazanması gereken dönemde kazanamazsa ileride bu davranışı sergilemesi oldukça zor olacaktır.

       Yıllardır ülkemizde yabancı dil eğitimi ilköğretim ikinci kademede( ortaokul ) verilmekteydi ve lise, üniversite dönemlerinde devam etmekteydi. Bu durumda öğrenciler yabancı dili öğrenmede oldukça zorluk çektiler. Çünkü yabancı bir dili öğrenmek için seçilen dönem ( ortaokul, 11-14 yaş dönemi) dil edinimi için oldukça geç bir dönedir. Günümüzde yabancı dil öğretimi ilköğretim birinci kademede ( ilkokul) başlamaktadır. Bu durum gelişimde kritik dönem kavramının artık önemsendiğinin göstergesidir.

·         Bebekken ailesinden yakın ilgi görmeyen bir çocuğun insanlarla ilerde yakın ilişkiler kurmasının oldukça zor olması ( Temel güven için kritik dönem bebekliktir)

·         Doğuştan görme sorunu olan bir çocuğun 6 yaşında tedavi edildikten sonra bile görme sorunu yaşaması. ( Görme için kritik dönem yaşamın ilk 6 yılıdır)

·         10 aylık bir çocuğun ilk konuşma döneminde onunla sık sık konuşularak, kelimeleri ve sesleri tanımasının sağlanması ( Dili öğrenme zamanı gelmiş ve tam zamanında müdahale gerekiyor)

·         Saz çalmayı küçükken öğrenmiş biri 20 yaşında öğrenen birinden daha iyi saz çalar.( Deneyim)

·         3 yaşındaki bir çocuğa yapabileceği işleri kendinin yapması için fırsat sunulması zorunluluğu kritik dönemle ilgilidir.

         Doğuştan yürüme bozukluğu olan Ahmet ile 3 yaşında yürüme bozukluğu yaşayan Selim beraber 7 yaşına geldiklerinde ameliyatla tedavi oluyorlar. Bu durumda İleriki dönemlerde Ahmet’in mi yoksa Selim’in mi yürüme sorunları daha fazla olacaktır? Selim yürüme için kritik dönem olan 1-2-3 yaş arasını sağlıklı bir şekilde atlatmış ve bu dönemde geçirmesi gereken yaşantıları geçirmiştir. Ancak Ahmet doğuştan sorunlu olduğu için kritik dönemde yaşaması gereken yaşantıları geçirmemiştir. Bu durumda Ahmet tedavi olduğundan sonra bile Selim’e göre daha zor yürüyecektir.

        Kritik dönem bir deneyim meselesidir. Ancak bu deneyim yaşanması gereken dönemde yaşanmalıdır. Aksi durumda telafisi olmayan sorunlar oluşabilir. 

Etiketler: Eğitşm bilimleri kaynakları,eğitim bilimleri ders kitabı,eğitim bilimleri gelişim kitabı